نقش سیستم اعلام حریق در ساختمان

سیستم اعلام حریق چیست ؟

سیستم اعلام حریق یکی از سیستم های مهم اطلاع دهنده در ساختمان است و جزئی از تاسیسات جریان ضعیف ساختمان محسوب می شود. کار اصلی سیستم اعلام حریق این است که در مدت 24 ساعت شبانه روز در صورت وقوع آتش سوزی سریعا با علائم هشدار دهنده اطلاع رسانی کند، این سیستم شامل چند دستگاه سیگنال دهی صوتی و بصری می باشد، در این دستگاه احتمال وجود آتش سوزی و گاز مونوکسید کربن به وسیله ی آژیر، زنگ، هشدار، چراغ چشمک زن یا به صورت ترکیب این ها اطلاع رسانی می شود تا از وقوع صدمات جانی و خسارت های مالی جلوگیری شود.
در مکان های بسیار حساس سیستم اعلام حریق به صورت مستقیم به یک سامانه اطفای حریق متصل است که در صورت وقوع آتش سوزی بلافاصله، کار اطفا قبل از حضور آتش نشانی انجام خواهد شد.

سیستم اعلام حریق چطور کار می کند؟

عملکرد اصلی سیستم اعلام حریق اطلاع رسانی و شناسایی محل حریق است و شامل بخش هایی مانند کنترل پنل مرکزی، شستی، دکتورهای متنوع (حرارت، گاز، دود و شعله) و آژیر است، زمانی که دستگاه ذرات دود را شناسایی می کند و یا دمای محیط از حد استانداردی بالاتر میرود، دستگاه های تشخیص پیام حریق را به پنل مرکزی مخابره می کنند و پس از آن آژیر هشدار حریق در دستگاه به صدا در می آید.

اجزا و عملکرد

سیستم اعلام حریق شامل سه بخش اصلی است: تشخیص حریق، پنل مرکزی، اعلام حریق

اجزا ورودی اطلاعات تشخیصی را به کنترل پنل ارسال می کنند که شامل انواع دتکتور و شستی هستند. دتکتورها دسته ای از تجهیزات تشخیصی سیستم اعلام حریق هستند که شامل دودی، حرارتی، گازی، شعله ای و یا ترکیبی هستند و هرکدام در محیط های خاصی استفاده می شوند، دتکتورها توسط سنسور موجود در خود حریق را تشخیص داده و به کنترل پنل فرمان وقوع حریق را می دهد.

شستی اعلام حریق در دو مدل فشاری و ریست پذیر به شما عزیزان ارائه می شود، شستی فشاری با یک فشار کوچک با انگشت به کنترل پنل وقوع حریق را مخابره می کند، اما شستی شیشه شکستنی باید توسط چکش و یا وسیله نوک تیز که معمولا در کنار آن تعبیه شده است شکسته شود لازم به ذکر است که شستی فشاری توسط کلیدی که زیر آن تعبیه شده ریست می شود و نیازی به تعویض شیشه ندارد، اما در شیشه شکستنی این گونه نیست و پس از استفاده باید تعویض شود. شستی قرمز رنگ است و گاهی ممکن است به رنگ های زرد، آبی و سبز با کاربری های متفاوت در بازار موجود باشد.

پنل مرکزی بخش میانی این سیستم است که ارتباط بین بخش تشخیص و اعلام را در سیستم برعهده دارد. تجهیزات خروجی که خبر حریق را به اطلاع سایرین می رسانند شامل آژیر، فلاشر، آژیرفلاشر و ریموت اندیکاتور و دستگاه تلفن کننده می شوند، آژیر از طریق هشدار شنیداری و فلاشر از طریق هشدار دیداری و آژیرفلاشر از هردو طریق حریق را به اطلاع افراد می رساند، همچنین ریموت اندیکاتور وسیله ای است که معمولا سردرب اتاق های ساختمان بزرگ نصب می شود و هشدار دیداری ایجاد می کند.

انواع سیستم اعلام حریق چیست؟

سیستم اعلام حریق در حال حاضر به دو دسته تقسیم می شود که شامل اعلام حریق متعارف (کانونشنال) و اعلام حریق آدرس پذیر می باشد :

 

سیستم اعلام حریق متعارف
در سیستم اعلام حریق متعارف هردستگاه از طریق سیم مخصوص به خود به کنترل پنل وصل می شود، در واقع یک سمت سیم تجهیز و سمت دیگر آن کنترل پنل است. این سیستم قدیمی ترین سیستم اعلام حریق است و عملکرد آن به صورت زون بندیست و با کمک اجزای  تشکیل دهنده خود حریق را شناسایی و اعلام می کند، اگر چه این سیستم قدیمی شده اما به علت کارکرد ساده ای دارد همچنان مورد توجه و استقبال است و عمده ترین زون هایی که برای آن در نظر گرفته شده است  تک، دو، چهار، شش، هشت، شانزده، بیست و چهار و سی و دو زون می باشد، سیستم های اعلام با برق کار می کنند اما در کنار آن باتری نیز وجود دارد تا در مواقع قطعی از کار نیافتد.

این سیستم شامل اجزای زیر است :

پنل مرکزی
زمانی که به شستی اعلام حریق ضربه میزنید یا یکی از دتکتورها فعال می شود، اتصال کوتاهی به وجود می آید که در این مرحله مدارالکتریکی با دستور به رله ها وارد عمل می شود، آژیر فعال می شود و حریق اعلام می گردد، توجه داشته باشید در به وجود آمدن اتصال کوتاه باعث اعلام حریق می شود ولی اتصال کامل خطا در سیستم به وجود می آورد. پنل مرکزی اطلاعات را به وسیله ی دتکتور و شاسی دریافت می کند و پس از اینکه حریق شناسایی شد با آژیر، فلاشر و ترکیب این دو اطلاع می دهد.

سنسور حرارتی
کار اصلی سنسور یا دتکتور در فضاهای مسکونی یا محوطه های باز این است که فورا حریق را شناسایی و اطلاع رسانی کند، دتکتور‌ها در شرایط عادی منفعل هستند و هیچ عملکردی ندارند اما به محض بروز آتش سوزی سریعا آن را شناسایی می کنند و هشدارهای ضروری را برای اطفای حریق صادر می کنند، هر سنسور با تکنولوژی مختلفی ساخته شده و یکی از متغییر های گرما، دود و شعله را شناسایی می کند و احتمال حتمی بروز آن را پس از شناسایی، هشدار می دهند.

سنسور دود
سنسور دود یک آشکارساز و تشخیص دهنده دود است، زمانی که ذرات دود در هوا پخش شد یعنی آتش سوزی اتفاق افتاده، این سنسور حتی کوچکترین ذرات دودی را تشخیص می دهد.
سنسور دود دونوع یونیزه و فوتوالکتریک دارد که تفاوت آن در نوع تشخیص آن است.

سنسور دود یونیزه از دو صفحه تشکیل شده که روبروی هم قرار گرفته اند و به 2 قطب منبع تغذیه وصل شدند، صفحه ی اول برای جبران تغییرات دمای محیط، فشار و یا دمای محیط استفاده می شود و صفحه ی دوم یک منبع رادیواکتیو دارد که مرتبا بین دو صفحه فلزی ساطع می شود، این تشعشع ها با مولکول های هوا تماس پیدا میکنند و باعث جداشدن الکترون های آنها می شوند، این مولکول‌ها هنگامی که الکترون از دست می دهند به یون مثبت تبدیل می شوند و سایر مولکول ها با دریافت الکترون به یون منفی تبدیل می شوند، تعداد یون‌های مثبت و منفی به شرایط عادی برابر است و در نتیجه یک یونیزاسیون خفیف بین دو صفحه ایجاد می‌شود.

و نوع دیگر آن سنسور دود فوتوالکتریک است که دتکتورهای دود فتوالکتریک به صورت اختصاصی برای شناسایی ذرات دود ناشی از آتش سوزی های آهسته طراحی شده اند و یکی از پرکاربردترین و پرطرفدارترین مدل های دتکتور دود فتوالکتریک، مدل دتکتور دود فتوالکتریک متعارف فایرایندکس مدل (FX-D2020 S) است که در سطح وسیع از آن استفاده می شود، عملکرد سنسور دود فوتوالکتریک به این صورت است که زمانی که ذرات دود به محفظه ی دتکتور می رسد، پرتوهای نور پراکنده می شود و مقداری ازآن روی حسگر فتوالکتریک منحرف می شود، در این زمان سنسور این تغییر نور را می شناسد، پیام هشدار وقوع حریق را به پنل مرکزی می فرستد و آژیر هشدار به صدا در می آید .

شاسی
شاسی یا شستی اعلام حریق یکی از قطعات سیستم اعلام حریق است که در زون های مختلف نصب می شود، افراد می توانند هنگام آتش سوزی با فشار دادن دکمه ی شاسی، کنترل پنل را از حادثه به وجود آمده باخبر کنند.
بعضی از مواقع به جای سیستم کنترل از شاسی استفاده می شود که با فشردن دکمه آن تمام آژیرها و فلشر ها فعال می شوند. در محل های پررفت و آمد از شاسی استفاده می شود چون شاسی فقط به صورت دستی کار می کند با این تفاوت که در مکان های خلوت از دتکتور استفاده می شود.

آژیر
آژیرهم مانند بقیه اجزا سیستم اعلام حریق به پنل مرکزی وصل می شود، کنترل پنل بعد از اینکه اطلاعات را از شاسی اعلام حریق و دتکتور دریافت کرد اگر لازم بود آژیر را فعال می کند که این هشدار به صورت دیداری یا شنیداری اعلام می شود.

ریموت اندیکاتور
ریموت اندیکاتور یا چراغ اندیکاتور یک وسیله ی هشدار دهنده صوتی و نوری جدا از سیستم اعلام حریق است که سازگار با دتکتورهای دستگاه بوده و در مواقع اضطراری وجود آتش و سایر خطرات را با روشن کردن چراغ  یا صدا اطلاع می دهد. ریموت اندیکاتور محل دقیق بروز حادثه را از به طور دقیق تشخیص می دهد، از این رو در ساختمان هایی که چند طبقه هستند و واحد ها و فضاهای زیادی دارند تشخیص به موقع این اندیکاتور بسیار پرفایده است و از بروز خسارت زیاد جلوگیری می کند، این ریموت بالای ورودی اصلی و یا درب اتاق نصب می شود و به وسیله منبع تغذیه و دتکتورهایی که در سیستم اعلام حریق همان واحد و طبقه وجود دارد تغذیه می شود.

 

سیستم اعلام حریق آدرس پذیر
در سیستم اعلام حریق آدرس پذیر تمام ادوات از طریق یک سیم به صفحه ی کنترل وصل می شوند، در واقع ادوات بر روی یک سیم تشکیل حلقه را می دهند. در اعلام حریق آدرس پذیر، آدرس دقیق زون بندی ها مشخص می شود وهر قطعه دارای کد اختصاصی است و جایگاه ویژه ای در کنترل پنل دارد. در هنگاه بروز حادثه دقیقا میتوانیم بفهمیم محل حادثه در کجای ساختمان قرار دارد به عبارتی دیگر، زمانی که ما سیستم اعلام آدرس پذیر را نصب می کنیم و زون بندی آن را مشخص می کنیم، سیستم آماده باش است و زمانی که آتش سوزی اتفاق بیوفتد و وقوع آن آشکار شود آدرس دقیق به دتکتور و شاسی فرستاده می شود .

چی برای کجا مناسبه؟؟؟

عوامل مختلفی در انتخاب نوع و خرید سیستم اعلام حریق اعلام حریق موثر است که از قبیل نوع کاربری، متراژ ساختمان، فضای تحت پوشش، ساکنین مستقر در ساختمان، قدمت ساختمان و میزان دسترسی به مکان های مختلف بشمار میروند.
به عنوان مثال در مکانهایی با ریسک بالا مانند بیمارستان ها و یا مکان های پررفت وآمد مانند پاساژها و فضاهای بزرگ مانند مجتمع های مسکونی بهتر است از سیستم های اعلام حریق آدرس پذیر استفاده کرد اما در محیط هایی مانند یک منزل ویلایی و یا محیط هایی مانند یک فروشگاه یا مغازه کوچک، استفاده از سیستم اعلام حریق متعارف به صرفه تر است، همچنین سیستم اعلام حریق بی سیم در موزه ها و مکان هایی که امکان ترمیم وجود ندارد و یا نمی توان به راحتی به تمام مکان های آن دسترسی پیدا کرد استفاده می شود.

تعمیر و نگهداری سیستم اعلام حریق

نکات و عواملی لازم از قبیل بازدیدهای دوره ای که شامل سرویس، تست، تعمیر، نگهداری و در صورت نیاز تعویض آیتم های سیستم بر اساس جدول زمان بندی و استانداردهای بروز به گونه ای که سیستم اعلام حریق ساختمان پیوسته در حالت آماده به کار و بدون نقص باشد، به بهبود عملکرد دستگاه کمک بسزایی میکنند. لازم به ذکر است که این بازدیدها شامل بازدید هفتگی، شش ماهه و سالانه است. در بازدید هفتگی کنترل پنل سیستم اعلام حریق بازدید می شود و از صحت عملکرد نمایشگر، باتری و منبع تغذیه اطمینان حاصل می کنیم، در این بازدید درصدی از شستی ها به صورت رندوم تست می شوند، همچنین دقت کنید که بازدید و بررسی شستی ها باید به صورتی باشد که در یک دوره ی شش ماهه تمام آنها چک شوند.
در بازدیدهای شش ماهه تمامی اتصالات، کابل ها، سیم ها، آژیرها و شستی ها مورد بررسی قرار گرفته و صحت عملکرد آنها تایید می شود، بر روی شستی های بازدید و چک شده، چسب تایید نصب میشود. همچنین لازم است که دتکتورهایی که در نواحی آلوده و در اثر باد قرار دارند تمیزکاری شوند و مجددا عملکرد آنها بررسی و چک شود.

در تست های سالیانه نیز تمامی دتکتورهای متصل به مدار هر پنل در یک دوره ی حداکثر سه ساله باید تمیز و تست شوند، نحوه ی کار به صورتی است که در طول دوره ی سه ساله تمامی تجهیزات اعم از دتکتور، شستی، آژیر، فلاشر و ماژول های واسطه و جداکننده ها باید کاملا چک و بررسی شوند و در صورتی که محل نصب همه یا قسمتی از دتکتورها آلوده باشد این دوره کاهش می یابد، همچنین مدارهای داخلی و بردها و باطری های پشتیبان در طول برنامه  سالیانه طبق دستورالعمل سازنده تمیزکاری و چک می شوند و در صورت نیاز لازم است تا باطری های پشتیبان تعویض شوند.

جمع بندی و سخن آخر

در این مقاله به بررسی ساختمان سیستم اعلام حریق پرداختیم و سعی کردیم توضیحات جامع و کاملی را ارائه کنیم تا در صورتی که قصد خرید دارید آشنایی اولیه ای با سیستم آن داشته باشید، توجه کنید نصب سیستم اعلام حریق حتما باید توسط متخصص انجام شود، اگر همچنان سوالی ویا تردیدی در ذهنتان است می توانید از راه های ارتباطی ما که شامل بخش مشاوره تخصصی سایت تیوان صنعت و یا چت آنلاین سایت و یا با برقراری تماس با شماره های مجموعه تیوان صنعت با مشاوران و کارشناسان باتجربه تیوان صنعت در کمترین زمان ممکن در ارتباط باشید. ما در تیوان صنعت در تلاشیم تا ضمن تضمین اصالت کالای مورد نیاز و انتخابی شما همواره خرید بهتر و راحت تری را شما عزیزان تجربه کنید.