پر کاربردترین انواع الکتروموتور در صنعت

الکتروموتور چیست؟

الکتروموتور ماشینی است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند، الکتروموتورها در ابعاد و توان های مختلف تولید و عرضه می شوند، شما می توانید با توجه به نیاز و کاربرد خود در مکان ها و صنایع کوچک تا مکان های صنعتی بزرگ و کارخانه جات و... آن را تهیه و از آن استفاده کنید. الکتروموتورها اجزای اصلی یکسانی دارند که ساختمان اصلی آن را تشکیل می دهد، برای آشنایی با الکتروموتورها بهتر است آشنایی مختصری با اجزای اصلی آن داشته باشیم، در زیر به بخش های مختلف این دستگاه پرداخته ایم و آن را مورد بررسی قرار دادیم.

اجزای اصلی الکتروموتور

1. استاتور با سیم پیچی : استاتور در واقع یک استوانه توخالی است که از یک سیم پیچی فلزی منظم ساخته شده است و در موتور الکتریکی ثابت است که عضو متحرک درون استاتور می چرخد و همین چرخش باعث تولید انرژی شده و موتور را به حرکت در می آورد.

2. روتور : روتور بخش متحرک در موتورهای الکتریکی است که درون استاتور می چرخد و مقدار معینی انرژی مکانیکی تولید می کند، خروجی روتور برحسب اسب بخار است، ترکیب روتور و استاتور کار اصلی الکتروموتور را انجام می دهد. رایج ترین روتور که در موتورها استفاده می شود روتور قفس سنجابی یا روتور قفسی است که در ادامه به آن می پردازیم.

3. موتور قفس سنجابی : رایج ترین موتوری که در الکتروموتورها استفاده می شود موتور قفس سنجابی است، اصلی ترین بخش های موتور قفس سنجابی استاتور، روتور، بلبرینگ و فن می باشد. توجه داشته باشید که این موتور یک موتور القایی است. هر موتور القایی از دو بخش اصلی به نام استاتور (به معنای ساکن) و روتور(به معنای چرخان)  تشکیل شده است که قسمت ثابت موتور، استاتور و قسمتی که درون استاتور میچرخد، روتور نام برده میشوند.

در اینجا به بررسی نحوه ی کارکرد موتور القایی می پردازیم :
هنگامی که تغذیه سه فاز به سیم پیچ های استاتور متصل می شود میدان مغناطیسی دوار آر ام اف  در فاصله هوایی بین استاتور و روتور ایجاد می شود، آر ام اف میله های آلومینیومی یا مسی روتور را قطع می کند و مطابق قانون فارادی در مورد القای مغناطیسی، یک نیروی محرکه الکتریکی ای ام اف  در میله های روتور القا می شود و به علت اینکه میله های روتور با استفاده از رینگ انتهایی اتصال کوتاه شده اند، جریان هایی تولید می کنند که در میله های روتور جاری میشود، نیروی وارد شده در هر میله در طول زمان متغییر بوده و جهت آن نیز متفاوت است، جمع این نیروها باعث چرخش روتور می شود. توجه داشته باشید، هنگامی در موتور القایی گشتاور حداکثری ایجاد می شود که میله دارای حداکثر جریان در کنار حداکثر ای ام اف قرار داشته باشد.

4. جعبه تقسیم : جعبه تقسیم که به آن جعبه ترمینال هم می گویند،کابل،سیم ها و ترمینال را از دسترسی بیرونی حفاظت می کند،برای محافظت از ترمینال،سیم ها و کابل ها و حفظ امنیت آن و همچنین جلوگیری از ورود گرد و غبار  و همچنین ضربه به ترمینال که محل وصل شدن  سیم‌های ورودی به الکتروموتور و سیم‌های خروجی به استاتور،وجود جعبه تقسیم حیاتی است. جعبه تقسیم پلاستیکی به علت ویژگی های منحصر به فردی که دارد، پرکاربردترین جعبه تقسیم در صنعت است این جعبه تقسیم مقاومت مکانیکی بالایی دارد،خاصیت ضدضربه بودن  و مقاومت بالای شیمیایی دارد ،عایق حرارتیست و نسبت به سایر جعبه تقسیم ها قیمت پایین تری دارد.راجب به جعبه تقسیم باید به این نکته توجه شود که  هیچ کدام از سیم‌های برق درون جعبه نباید لخت باشد،چون باعث برق گرفتگی افراد و بروز خطر در محیط خواهند شد.
5. فن خنک کننده :  فن خنک کننده برای خنک کردن دستگاه به قسمت انتهایی روتور متصل می شود و دمای آن را در حد استاندارد نگه می دارد.
6. جریان هوای خنک کننده
7. باله های خنک کننده
8. شاسی
9. یاتاقان : یاتاقان قطعه ای است که بین دو قطعه قرار می گیرد و حرکت حدودی بین دو قطعه را مشخص می کند، در واقع یاتاقان پایه روتور است، نکته دیگر که باید به آن اشاره کنیم این است که یاتاقان ها چرخش نرم موتور را حفظ می کنند.

10. شفت موتور : شفت یک قطعه ی مکانیکی برای تولید و انتقال نیروی گشتاور و چرخشی به سایر بخش هاست و هسته مرکزی الکتروموتور محسوب می شود، شفت روتور و سیستم خنک کننده را درون خود نگه می دارد و حفظ می کند.

در جاگذاری الکتروموتور توجه شود شفت و موتور تراز باشد تا راندمان و کارای الکتروموتور بالا برود، این کار باعث عدم بروز مشکلاتی از قبیل خرابی سریع یاتاقان، صدای مزاحم، خرابی کوپلینگ ها و لرزش در دستگاه خواهد شد.

چند نوع الکتروموتور داریم؟

الکتروموتورها در دسته بندی های متنوعی قرار می گیرند ما در این مقاله الکتروموتورها را به دو دسته کلی تقسیم می کنیم : 
1. الکتروموتور تک فاز 
2. الکتروموتور سه فاز 
 

الکتروموتور تک فاز :
ساختار کلی الکتروموتور تک فاز شامل روتور و استاتور به همراه کلاف یا پیچه است و به وسیله ی یک منبع تغذیه متناوب تک فاز کارایی دارد، از آنجایی که موتور اصلی این محصول جوابگو نیست در همه مدل های تک فاز از روتور قفس سنجابی استفاده می شود، به علاوه این موتورها با برق تک فاز شهری کار می کنند به همین دلیل در صنعت و کاربری های خانگی هم از آنها استفاده می شود. الکتروموتور تک فاز به علت مقرون به صرفه بودن متقاضی بیشتری در بازار امروزه دارد.
روش کار الکتروموتور تک فاز به این صورت است که موتور به یک منبع تغذیه وصل می شود و جریان در کلاف اصلی برقرار می شود، این جریان الکتریکی به وجود آمده ابتدا باعث ایجاد میدان مغناطیسی می شود و سپس باعث ارتعاش و تحرک روتور هم خواهد شد، در مرحله آخر استارتر ضربات آغازی را به موتور وارد می آورد و باعث به کارانداختن آن می شود.

الکتروموتور سه فاز :
الکتروموتور سه فاز برای مصارف صنعتی با توان بالا استفاده می شود، توان الکتروموتور سه فاز برای تولید انرژی سه برابر بیشتر از نوع تک فاز القایی آن است در حالی که سیم پیچی الکتروموتور مذکور یک ونیم برابر بیشتر از تک فاز می باشد، به علت کاربرد آسان و ساده آن ، عملکرد ایمن و مطمئن و عمر طولانی این الکتروموتور از آن در سطوح گسترده تر استفاده می شود.

الکتروموتور سه فاز از سه بخش اصلی تشکیل شده است : 1. استاتور 2. روتور 3. شکاف هوا
راجب روتور واستاتور در بخش موتور قفس سنجابی مفصل توضیح داده شده است، در ادامه راجب بخش شکاف هوا صحبت می کنیم.

شکاف هوا : روتور روی محور نصب است و داخل استاتور می چرخد در نتیجه باید بین روتور و استاتور یک فاصله ی هوایی وجود داشته باشد تا روتور بتواند داخل استاتور به راحتی بچرخد، اگر فاصله این شکاف بیش از حد استاندارد باشد کارایی و عملکرد موتور دچار مشکل خواهد شد.

الکتروموتورها از نظر ساختار و طراحی که برخوردار هستند نیز به دو گروه الکتروموتور عمودی و الکتروموتور افقی دسته بندی میشوند که تفاوت هایی باهم دارند و بهتر است با آن تفاوت ها نیز آشنایی کامل داشته باشید تا الکتروموتور مورد نیازتان را راحت تر انتخاب کنید. برای آشنایی بهتر با تفاوت های این دو الکتروموتور، پیشنهاد میکنیم تا مقاله بررسی الکتروموتورهای افقی و عمودی مطالعه نمایید.

برخی از مزایا و معایب اساسی الکتروموتورهای سه فاز

مزایای الکتروموتور سه فاز
1_ کارایی و راندمان بالایی دارد.
2_ تعمیر و استفاده از آن راحت است.
3_ تنوع در توان های گوناگون فراوان است.
4_ میتوان بر روی آن قطعات مختلف مانند اینورتر، ترمز و... نصب کرد.
5_ هزینه تمام شده این محصول مناسب و به صرفه است. 
معایب الکتروموتور سه فاز
1_ برای راه اندازی این الکتروموتور حتما به برق سه فاز نیاز است.
2_ الکتروموتور سه فاز در سرعت های پایین با افت گشتاور مواجه می شود و در مواردی که گشتاور بالا نیاز است باید از اینورتر استفاده شود.

در ادامه به بررسی دو دسته پرکاربرد از الکتروموتورهای سه فاز می پردازیم.

الکتروموتورهای سه فاز AC و DC

موتورهای AC 
موتور های AC از برق AC  استفاده میکنند، این موتورها کم هزینه هستند و با سرعت بالایی تغییر سرعت می دهند. این نوع الکتروموتورها قابل اعتماد هستند و از قدرت بالایی برخوردار هستند، در مقابل مزایایی که دارند این موتورها توانایی کار در سرعت کم را ندارند و جریان گردابی تولید می کنند که این یک ضعف محسوب می شود.

موتور های DC 
موتور های DC از برق DC  استفاده میکنند، این موتورها گشتاور بالایی در شروع دارند و قادر به کنترل سریع سرعت هستند. همچنین در محدوده وسیعی از سرعت ها قابل کنترل هستند و قابلیت ساخت و تولید در ابعاد و اندازه های مختلف را دارند.

الکتروموتور سه فاز القایی 

هنگامی که بخواهیم از الکتروموتور در توان و قدرت بالایی استفاده کنیم بهترین گزینه الکتروموتور القایی است، این الکتروموتور از اختلاف فازی که بین فازهای منبع تغذیه ایجاد می شود استفاده می کند و میدان مغناطیسی تشکیل می دهد. به وسیله القای الکترومغناطیسی، میدان مغناطیسی دوار درون این هادی ها جریان را القا می کند و با ایجاد میدان مغناطیسی محور الکتروموتور در جهت گردش میدان شروع به حرکت می کند.

کدام الکتروموتور انتخاب خوبی برای من است ؟

انتخاب الکتروموتور مناسب مستلزم این است که اطلاعاتی راجب انواع الکتروموتور داشته باشید تا با توجه به آن بتوانید انتخاب درست و معقولی را با توجه به کاربرد و عملکرد مورد نیازتان انجام دهید. در اینجا ما به بررسی مشخصات الکتروموتور استریم و الکتروموتور دیزل ساز می پردازیم و با ویژگی های هر کدام آشنا می شویم تا در نهایت شما بتوانید انتخاب خود را هرچه راحت تر انجام دهید.

الکتروموتور استریم

الکتروموتور استریم بر اساس استانداردهای IEC و CE اروپا در دو نوع تک فاز و سه فاز تولید می شود. توان در این الکتروموتور در بازه ی 1000_0.12 کیلووات به صورت روتین برابر با 330_0.16 اسب بخار میباشد. توان 250 کیلووات به صورت روتین و توان های بزرگتر به صورت سفارشی وارد می شوند.
الکتروموتورهای سه فاز با توان های کمتر از 4 کیلووات با الکتروموتورهای سه فاز با توان های 4 کیلو وات و بیشتر از آن تفاوت هایی در ولتاژ دارند به این صورت که ولتاژ در توان های کمتر از 4 کیلووات، در حالت مثلث 220 ولت و در حالت ستاره 380 ولت است و با توان های 4 کیلووات و بیشتر از آن در حالت مثلث 380 ولت و در حالت ستاره 660 ولت است.

الکتروموتورهای استریم در چهار سرعت مختلف عرضه می شوند. 
1. 8 پل یا 750 دور بر دقیقه
2. 6 پل یا 900 دور بر دقیقه
3. 4 پل یا 1500 دور بر دقیقه
4. 2 پل یا 3000 دور بر دقیقه 

راندمان مصرف انرژی یکی از فاکتورهای  مهم طراحی الکتروموتورهاست، این برند الکتروموتورهای خود را در کلاس IE1 و IE2 وIE3 طراحی میکند که در زمان خرید باید به راندمان آن توجه کافی کنید. این الکتروموتور ها با درجه حفاظت IP55 عرضه می شوند، به همین منظور دستگاه در برابر گرد و غبار مقاومت خوبی نشان میدهد و در برابر پاشش آب با فشار و همچنین باران محافظت شده است. کلاس حرارتی این نوع الکتروموتورها (F) است که به سبب همین سیم پیچی داخلی این الکتروموتورها تا دمای 155 درجه سانتی گراد می تواند حرارت را بدون آسیب دیدن تحمل بکند و در دمای محیط منفی 20 تا مثبت 40 درجه سانتی گراد بدون مشکل کار کنند. این الکتروموتورها به صورت هواخنک، خنک سازی می شوند و این کار از طریق پروانه پلاستیکی نصب شده در انتهای الکتروموتور صورت میگیرد. جنس پوسته ی این الکتروموتورها تا فریم سایز 160 از آلومینیوم و یا چدن است و در فریم سایز های بزرگتر فقط از چدن است.
الکتروموتور استریم تا ارتفاع 1000 متر از سطح دریای آزاد شاهد هیچگونه افت عملکردی نخواهد شد اما با افزایش ارتفاع از 1000 متر بالاتر شاهد کاهش توان خروجی در الکتروموتور خواهیم بود.
این الکتروموتور ها قابلیت نصب آپشن های مختلفی از جمله هیتر، ترمز مگنتی، سنسور پی تی سی  و  پی تی صد، فن اکسترنال و اینکودر را برخوردار هستند.

الکتروموتور دیزل ساز

الکتروموتور دیزل ساز از نظر مشخصات فنی و ویژگی های کاربردی مشابه با الکتروموتور استریم است، برای مشاهده اطلاعات کامل این محصول می توانید به بخش الکتروموتور در وب سایت تیوان صنعت مراجعه کنید تا آشنایی بیشتر و کاملتری نسبت به این الکتروموتورها کسب کنید.

سخن پایانی 

در این مقاله سعی کردیم به بررسی ساختمان الکتروموتور بپردازیم و به صورت مختصر آن را معرفی کنیم، بی شک این مقاله به تنهایی نمیتواند در انتخاب به شما کمک کند شما می توانید با مراجعه به وب سایت تیوان صنعت و بررسی الکتروموتورها با مناسب ترین قیمت، الکتروموتور مورد نیازتان را پیدا کنید و همچنین می توانید با کارشناسان ما در صفحه مشاوره تخصصی سایت تیوان صنعت و یا با شماره های تیوان صنعت در ارتباط باشید تا با مشاوره دقیق و حرفه ای بتوانید محصول مناسبی را با بهترین کیفیت و مطلوب ترین قیمت تهیه کنید.