هوا گرفتن پمپ آب؛ از علت تا راه حل کاربردی
پمپ آب خانگی نقش مهمی در تأمین فشار آب مناسب در منازل دارد. اما یکی از مشکلاتی که بسیاری از کاربران با آن مواجه می‌شوند، هوا گرفتن پمپ آب است. این اتفاق ممکن است باعث عملکرد ناقص، کاهش فشار آب یا حتی از کار افتادن کامل سیستم شود. در این مقاله به بررسی کامل و تخصصی دلایل این مشکل، روش‌های اصولی هواگیری و راهکارهای پیشگیری از آن می‌پردازیم. اگر به دنبال رفع سریع این مشکل هستید یا می‌خواهید از آن پیشگیری کنید، در مطالب زیر می توانید به راه حل‌های کاربردی دست پیدا کنید.
منظور از هوا گرفتن پمپ آب چیست؟
پمپ آب برای عملکرد صحیح، نیاز به مسیر مکش پر از آب دارد. اما زمانی که به جای آب، هوا وارد لوله‌ها یا محفظه داخلی پمپ شود، پمپ نمی‌تواند مکش مؤثری انجام دهد. در نتیجه، جریان آب به درستی برقرار نمی‌شود و ممکن است فشار آب کاهش پیدا کند یا حتی کاملاً قطع شود.
این پدیده که به آن هوا گرفتن پمپ گفته می‌شود، یکی از دلایل شایع عملکرد ناقص پمپ‌های خانگی است. حضور هوا در سیستم باعث شکست مکش می‌شود و در صورتی که مشکل به موقع رفع نشود، می‌تواند به قطعات داخلی مانند پروانه، یاتاقان و موتور آسیب وارد کند. به همین دلیل تشخیص زودهنگام و رفع صحیح این مشکل اهمیت زیادی دارد.
دلایل هوا گرفتن پمپ آب خانگی
1. نشتی در مسیر مکش
وجود هرگونه نشتی حتی جزئی در لوله‌ها، اتصالات یا فلنج‌های بخش مکش، می‌تواند باعث ورود هوا به سیستم شود. این مشکل معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که پمپ در حالت مکش و ایجاد فشار منفی قرار دارد. در چنین شرایطی، به‌جای آب، هوا از محل نشتی وارد مسیر پمپ شده و موجب اختلال در عملکرد، کاهش فشار و حتی قطع جریان آب می‌شود.
نکته کاربردی :
یکی از دلایل اصلی کاهش سطح آب در منبع تغذیه، مصرف بی‌رویه یا غیراصولی آب در ساختمان‌هاست. با رعایت روش های موثر کاهش مصرف آب میتوانید مصرف آب را کنترل کرده و از مشکلاتی مثل هوا گرفتن پمپ جلوگیری کنید.
2. کاهش سطح آب در منبع تغذیه
وقتی سطح آب در منبع تغذیه مانند مخزن، چاه یا تانکر پایین می‌آید، پمپ قادر به مکش مناسب نخواهد بود و به‌جای آب، هوا وارد سیستم می‌شود. این مشکل معمولاً در فصول گرم یا زمان‌هایی با مصرف بالای آب رخ می‌دهد. در چنین شرایطی، فشار کافی در سیستم ایجاد نمی‌شود و عملکرد پمپ مختل می‌گردد. همچنین، کاهش یا قطع ورودی آب می‌تواند به کاهش فشار در منبع تحت فشار نیز منجر شود و تأثیر منفی بیشتری بر کل سیستم بگذارد.
3. نصب نادرست پمپ
نصب نادرست پمپ می‌تواند باعث مشکلات زیادی در عملکرد آن شود. اگر پمپ بالاتر از سطح منبع آب نصب شود، نیروی جاذبه نمی‌تواند به‌طور مؤثر آب را به پمپ بکشاند، که در نتیجه مکش ناقص ایجاد می‌شود و هوا وارد سیستم می‌شود. علاوه بر این، استفاده از اتصالات غیراستاندارد یا غیردقیق نیز می‌تواند منجر به نشتی یا عدم عملکرد صحیح پمپ گردد و فضای مناسبی برای ورود هوا به سیستم فراهم کند. به همین دلیل آشنایی با روش های نصب پمپ آب می‌تواند مفید باشد.
4. خرابی شیر یکطرفه یا فیلتر
خرابی شیر یکطرفه یا مسدود شدن فیلتر می‌تواند مانع از جریان یکنواخت آب در سیستم پمپ شود. شیر یکطرفه وظیفه دارد که آب را فقط در یک جهت عبور دهد و از برگشت آن جلوگیری کند. اگر این شیر خراب شود، ممکن است آب به‌درستی از پمپ عبور نکند و هوا وارد سیستم شود. همچنین، فیلتر مسدود شده نیز از عبور مناسب آب جلوگیری کرده و فضای مناسبی برای ورود هوا ایجاد می‌کند. این مشکلات می‌توانند به عملکرد پمپ آسیب زده و فشار آب را کاهش دهند. اگر فشارآب محل زندگی یا کار شما کاهش یافته است، می توانید با روش های افزایش فشار آب در یک ساختمان این مشکل را رفع کنید.
5. استفاده از لوله های بی‌کیفیت
استفاده از لوله‌های بی‌کیفیت یا پلاستیکی غیراستاندارد می‌تواند مشکلات جدی برای سیستم پمپ ایجاد کند. این لوله‌ها معمولاً در برابر فشار و دما مقاومت کمی دارند و ممکن است به‌راحتی دچار ترک یا نشت شوند. در صورتی که آب بندی مناسب در اتصالات وجود نداشته باشد، هوا به‌جای آب وارد سیستم می‌شود. این نشت‌ها و آسیب‌ها باعث هوا گرفتن پمپ شده و کارکرد آن را مختل می‌کنند. بنابراین، استفاده از لوله‌های باکیفیت و اطمینان از آب بندی صحیح اتصالات، برای جلوگیری از این مشکل ضروری است.
نقش منبع تحت فشار در جلوگیری از هوا گرفتن پمپ
منبع تحت فشار یکی از اجزای کلیدی سیستم پمپاژ آب است که با ذخیره‌سازی حجم مشخصی از آب و تثبیت فشار، به کاهش دفعات روشن و خاموش شدن پمپ و جلوگیری از نوسانات ناگهانی کمک می‌کند. در صورت خرابی یا تنظیم نبودن فشار هوای داخل منبع، ممکن است پمپ به طور مداوم کار کرده یا هوا وارد مدار شود. این مشکل می‌تواند موجب کاهش عمر پمپ و اختلال در جریان آب شود. اگر منبع تحت فشار وظیفه خود را به‌درستی انجام ندهد، هواگیری پمپ نیز بی‌اثر خواهد بود.
اگر از عملکرد منبع تحت فشار خود مطمئن نیستید میتوانید با بررسی بهترین منبع تحت فشار پمپ آب خانگی از هوا گرفتن پمپ آب جلوگیری کنید.
نشانه‌های هوا گرفتن پمپ آب
صدای خش‌خش یا مکش خشک :
اگر صدای خش‌خش به گوش برسد، احتمالاً پمپ هوا گرفته است، برای بررسی، صدا را در حالت روشن و خاموش دستگاه مقایسه کنید. اگر بعد از بررسی هنوز پمپ تولید صدای متفاوتی داشت، میتوانید روش های کاهش صدای پمپ آب چیست ؟ را مطالعه کرده و مشکل را حل کنید.
قطع کامل یا متناوب جریان آب :
اگر در خروجی پمپ، جریان آب به صورت متناوب یا کامل قطع می‌شود، ممکن است پمپ هوا گرفته باشد. در این مواقع، استفاده از تجهیزاتی مثل ست کنترل می‌تواند کمک کند تا پمپ دقیق‌تر و بر اساس نیاز روشن و خاموش شود و از نوسان جریان جلوگیری شود.
روشن ماندن پمپ بدون پمپاژ :
اگر پمپ روشن است اما آبی پمپاژ نمی‌کند، ممکن است به دلیل هوا گرفتن یا عملکرد نادرست سیستم باشد. در این شرایط، نصب ست کنترل یا کلید کنترل به‌عنوان یک راهکار پیشنهادی می‌تواند از کارکرد بیهوده ی پمپ جلوگیری کرده و فشار را تنظیم کند. میتوانید با آموزش نصب ست کنترل روی پمپ آب به راحتی پمپ آب را به ست‌کنترل مجهز کنید.
افت فشار محسوس :
اگر فشار آب کاهش پیدا کرده، ممکن است دلیل آن مشکل در مکش پمپ باشد. برای بررسی دقیق‌تر، میتوانید از ابزارهایی مثل مانومتر استفاده کنید. این ابزار ساده اما کاربردی، میزان فشار آب را در خروجی پمپ اندازه‌گیری می‌کند و به شما کمک می‌کند که مشکل را سریع‌تر تشخیص دهید.
افزایش مصرف برق :
اگر پمپ بیش از حد برق مصرف می‌کند، ممکن است دلیل آن کارکرد بی‌وقفه یا نامنظم پمپ به دلیل هوا گرفتن باشد. ست کنترل می‌تواند با خاموش و روشن کردن خودکار پمپ، باعث کاهش مصرف برق و افزایش عمر دستگاه شود.
اگر پمپ هوا گرفته کار کند چه می‌شود؟
1. سوختن موتور پمپ : زمانی که پمپ هوا می‌گیرد و عمل پمپاژ آب به‌درستی انجام نمی‌شود، موتور پمپ تحت فشار بیشتری قرار می‌گیرد و می‌تواند داغ شود. این گرمای اضافی می‌تواند باعث سوختن سیم‌پیچ‌های موتور و خرابی آن شود.
2. کاهش عمر دستگاه : کارکرد نادرست پمپ به دلیل هوا گرفتن باعث افزایش سایش در قطعات داخلی مانند پروانه، یاتاقان‌ها و موتور می‌شود. این امر موجب می‌شود که پمپ به زودی فرسوده شود و نیاز به تعمیر یا تعویض پیدا کند.
3. آسیب به پروانه و یاتاقان‌ها : در صورتی که پمپ هوا بگیرد و عمل پمپاژ آب به درستی انجام نشود، پروانه و یاتاقان‌ها به‌خاطر عدم روانکاری صحیح و فشار بیش از حد دچار سایش و آسیب می‌شوند. این آسیب‌ها می‌تواند باعث عملکرد ضعیف یا توقف کامل پمپ شود.
4. افزایش هزینه برق : پمپ‌های هوا گرفته به‌جای پمپاژ آب، انرژی بیشتری مصرف می‌کنند چون موتور تلاش می‌کند تا فشار آب را تولید کند، اما به دلیل ورود هوا، کارایی سیستم کاهش می‌یابد. این افزایش مصرف برق می‌تواند هزینه‌های شما را به‌طور چشمگیری بالا ببرد.
آموزش هواگیری پمپ آب خانگی
برای هواگیری پمپ آب خانگی، میتوانید از یکی از دو روش زیر استفاده کنید:
روش اول : هواگیری از طریق پیچ هواگیری
1. برق پمپ را قطع کنید تا ایمنی کار حفظ شود.
2. پیچ هواگیری روی بدنه پمپ را باز کنید.
3. اجازه دهید تا زمانی که آب به صورت یکنواخت و بدون حباب خارج شود، جریان ادامه پیدا کند.
4. پس از خروج کامل هوا و یکنواخت شدن جریان آب، پیچ را محکم ببندید و پمپ را دوباره روشن کنید.
روش دوم : پر کردن دستی پمپ
1. ابتدا دریچه‌ی ورودی یا درپوش بالای پمپ را باز کنید.
2. داخل محفظه ی پمپ را به آرامی با آب پر کنید تا فضای خالی و هوای داخل آن از بین برود.
3. پس از پر شدن، دریچه را ببندید و دستگاه را روشن نمایید تا پمپ بدون مشکل شروع به کار کند.
نکاتی مؤثر برای هواگیری پمپ آب
1. قطع برق پمپ :
پیش از شروع هواگیری، حتماً برق پمپ را قطع کنید. این کار نه‌تنها از خطر برق‌گرفتگی جلوگیری می‌کند، بلکه از آسیب رسیدن به خودتان یا پمپ نیز پیشگیری خواهد کرد.
2. استفاده از نوار تفلون :
برای جلوگیری از نشتی هوا یا آب، حتماً در محل اتصالات از نوار تفلون استفاده کنید. این نوار باعث آب بندی بهتر اتصالات شده و مانع ورود هوا به سیستم پمپاژ می‌شود، در نتیجه فرآیند هواگیری با دقت و اثربخشی بیشتری انجام می‌شود.
3. بررسی و محکم کردن اتصالات :
در طول یا قبل از هواگیری، تمام اتصالات لوله‌ها و اجزای پمپ را به‌دقت بررسی کنید. اتصالاتی که شل یا به‌درستی نصب نشده‌اند، می‌توانند باعث ورود مجدد هوا به سیستم شده و عملکرد پمپ را کاهش دهند. اطمینان حاصل کنید که تمام اتصالات محکم و بدون نشتی هستند.
4. اگر نیاز به تکرار است، علت را شناسایی و رفع کنید :
اگر هواگیری پمپ به‌درستی انجام نشد و نیاز به تکرار دارد، باید علت اصلی مشکل را شناسایی کنید. ممکن است علت مشکل، نشتی، خرابی شیر یکطرفه، یا نصب نادرست پمپ باشد.
راهکارهای پیشگیری از هوا گرفتن پمپ آب
نصب اصولی پمپ در موقعیت پایین‌تر : برای جلوگیری از هوا گرفتن پمپ، باید پمپ در موقعیتی نصب شود که سطح آن پایین‌تر از منبع آب باشد. این کار باعث می‌شود تا فشار کافی برای مکش آب فراهم شود و خطر ورود هوا به سیستم کاهش یابد. برای اطمینان از نصب درست پمپ خود، آشنایی با روش های نصب پمپ آب را مطالعه کنید.
کنترل منظم لوله‌ها از نظر نشتی : لوله‌ها و اتصالات باید به طور مرتب از نظر نشتی بررسی شوند. هرگونه نشتی می‌تواند باعث ورود هوا به سیستم پمپاژ و کاهش کارایی پمپ شود. با چک کردن و تعمیر نشتی‌ها به‌موقع، می‌توان از وقوع این مشکل جلوگیری کرد.
استفاده از شیر یکطرفه باکیفیت : استفاده از شیر یکطرفه در سیستم‌های پمپاژ آب بسیار ضروری است، چرا که این شیر مانع از برگشت آب به داخل پمپ و لوله‌ها می‌شود. بدون شیر یکطرفه، آب می‌تواند به عقب برگشته و باعث هوا گرفتن پمپ شود که در نتیجه باعث کاهش فشار و کارایی سیستم می‌گردد. این شیر به‌عنوان یک حفاظ عمل می‌کند و از ورود هوا به پمپ جلوگیری کرده، عمر دستگاه را افزایش می‌دهد و عملکرد سیستم را بهبود می‌بخشد. بنابراین، استفاده از شیر یکطرفه در هر سیستم پمپاژ آب، الزامی است.
تمیز کردن فیلترها : فیلترها باید به‌طور منظم تمیز شوند تا از مسدود شدن یا کاهش جریان آب جلوگیری شود. فیلترهای مسدود شده می‌توانند باعث ایجاد اختلال در جریان آب و ورود هوا به سیستم شوند.
سرویس دوره‌ای : پمپ‌ها باید به‌طور منظم سرویس شوند تا از کارکرد صحیح و بهینه آن‌ها اطمینان حاصل شود. سرویس دوره‌ای به شناسایی و رفع مشکلات پیش از وقوع آن‌ها کمک می‌کند و عمر مفید پمپ را افزایش می‌دهد.
برای جلوگیری از مشکلاتی مانند هوا گرفتن پمپ، خرابی‌های مکرر و کاهش عملکرد، بهتر است به‌جای تجهیزات قدیمی و فرسوده، از پمپ‌ها و لوازم جانبی نو و باکیفیت استفاده کنید. دستگاه‌های جدید با فناوری روز، عملکرد بهتر، عمر طولانی‌تر و هزینه نگهداری کمتری دارند و انتخابی هوشمندانه برای ارتقای سیستم پمپاژ به شمار می‌روند.
مقایسه پمپ هوا گرفته با پمپ خراب
پمپ خراب با پمپ هوا گرفته تفاوت هایی دارد که با بررسی جدول زیر میتوانید متوجه شوید که پمپ شما خراب شده یا هوا گرفته است.
در بسیاری از موارد، عملکرد غیرعادی پمپ به‌دلیل ورود هوا به سیستم است که با یک هواگیری ساده قابل رفع است. اما اگر پمپ روشن نمی‌شود یا علائم جدی‌تری دارد، احتمال خرابی فنی بالاست و باید توسط تکنسین بررسی شود.
سخن نهایی و نتیجه گیری
مشکل هوا گرفتن پمپ آب یکی از مشکلات رایج است که می‌تواند عملکرد سیستم آبرسانی شما را به‌طور جدی تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، با شناسایی علل اصلی و انجام اقدامات صحیح می‌توان به راحتی این مشکل را حل کرد. رعایت نکات پیشگیرانه، انجام سرویس‌های دوره‌ای و استفاده از تجهیزات باکیفیت می‌تواند عمر مفید پمپ شما را افزایش دهد و از بروز مشکلات مکرر جلوگیری کند. توجه به جزئیات در نصب و نگهداری پمپ و لوازم جانبی، همواره بهترین راهکار برای حفظ کارایی و بهره‌وری سیستم آبرسانی شما خواهد بود. ما در تیوان صنعت همواره در تلاشیم تا شما همراهان عزیز از تجربه خرید راحت تر و دلنشین تر لذت بسیار ببرید.