فلسفه جذاب عید نوروز و سفره هفت سین ایرانیان

روایت سین های هفت سین در گذر زمان

هفت سین یکی از رسوم محبوب و جذاب در فرهنگ ایرانی است که به دوران ایران باستان بازمی‌گردد و آداب و رسوم زیادی را به همراه دارد. این رسم با تزیین سفره هفت سین قبل از تحویل سال آغاز می‌شود و هر یک از نمادها و فاکتورهای مورد استفاده در این سفره دارای علت و فلسفه‌ ای خاص هستند.

1. هفت چین : در دوران باستان قبل از اسلام، ایرانیان هفت چین داشتند که شامل هفت ظرف زیبا با غذاهای مختلف بود. این نماد هفت چین نشان از ثروت و برکت بوده است.
2. هفت شین : در دوره هخامنشیان، از هفت شین به عنوان نمادهایی مانند شمع، شیرینی، شهد یا عسل، شراب، شربت، شمشاد، شقایق و شاخه نبات استفاده می‌شد. این نمادها نشان‌ دهنده نیروی زندگی، شادابی و شادی بودند.
3. هفت سین در زمان ساسانیان : در زمان ساسانیان، هفت سین یک رسم معمول در میان ایرانیان بود و شمشاد به عنوان یکی از نمادهای نوروزی برای جاودانگی و سبزی به کار می‌رفت. این نماد به معنای توانمندی و پایداری بود.
4. هفت سینی : در برخی از ولایت‌ها و روستاها، از هفت سینی استفاده می‌شد که شامل خوردنی‌های مختلف بود. این رسم بعدها به هفت سین تبدیل شد و هر یک از آن‌ها نمادی از برکت و خوشبختی بود.

هفت سین یادگار نیاکان ما از گذشته تا به امروز

در ایران باستان، هفت سین یک رسم و سنت مهم بود که به مناسبت نوروز جشن گرفته می‌شد. هر یک از اجزا یا مواد موجود در هفت سین نماد یک فرشته بودند که معمولاً با ویژگی‌ها و خصوصیات خاصی ارتباط داشتند. همچنین علاوه بر نوروز، در ایران سنت های کهن بسیاری تا به امروز جشن گرفته می شود از جمله چهارشنبه سوری که در مقاله جالب ترین آداب و رسوم چهارشنبه سوری راجع به این جشن پرشور پرداختیم.

 سمنو : نماد فرشته شهریور که خواربار و زمین‌ زاد بود.
سنجد : نماد فرشته خرداد بود که دلبستگی و عشق را نمایندگی می‌کرد.
سماک یا سماق : نماد فرشته بهمن که باران و آب و هوای خوب را نمایندگی می‌کرد.
سیب : نماد فرشته زن بود که باروری و مراقبت را نشان می‌داد.
سبزه : نماد فرشته اردیبهشت که آب های پاک و بیکران را نمایندگی می‌کرد.
سیر : نماد اهورا مزدا بود به معنای خدای خورشید بود.
در این روایت‌ها، هر یک از اجزا هفت سین با فرشته‌ ای خاص ارتباط داشته‌اند که ویژگی‌ها و نمادهای خاصی را نمایان می‌کنند. اما به طور خاص، سرکه به عنوان نماد جاودانگی شناخته می‌شد که نشانه‌ ای از ارزش و اهمیت طولانی مدت داشتن و بقایی بی‌پایان بود.

فلسفه و معنای هفت سین در عید نوروز چیست ؟

امروزه هفت سین از 7 نماد اصلی تشکیل شده است که در کنار هم این سفره را می سازند و یادگاری از میراث گذشتگان ماست. در ادامه به فلسفه هر نماد می پردازیم.
پس از ورود اسلام به ایران، کتاب مقدس مسلمانان یعنی قرآن در سفره هفت سین جایگاه ویژه ای پیدا کرد و مسلمانان از آن به عنوان برکت و تقدس استفاده کردند، به عبارتی دیگر مسلمانان با توکل و توسل  سال نو رو آغاز خواهند کرد.

1. سبزه نماد سرسبزی و برکت است و ایرانیان از زمان های قدیم این نماد را برسر سفره هفت سین قرار می دادند تا سالی پراز رزق و روزی داشته باشند. ایرانیان در گذشته 25 روز مانده به عید، 12 غله می کاشتند و اگر آن ها سبز می شدند به معنای سال پرمحصول و برکت برای آنان بود. امروزه نیز ایرانیان گندم، عدس و سایر غلات را سبز میکنند و در سفره عید استفاده می کنند و پس از نوروز در روز 13 فروردین آن را به آب می سپارند.

2. سیب نماد زیبایی و تندرستی است و ارانیان برای حفظ سلامتی خانواده آن را در سفره هفت سین می گذارند،معمولا از سیب سرخ برای سفره هفت سین استفاده می شود.

3. سمنو نماد باروری و زایش است همچنین چون از گندم درست می شود و خود گندم به تعبیری نشان از زایش دارد. سمنو علاوه بر نقش تمثیلی در سفره هفت سین به عنوان یک خوراکی مقوی خوشرنگ و شیرین نیز استفاده می شود.

4. سنجد در سفره هفت سین نشان دهنده عشق، مهر و نماد دلباختگی است.

5. سیر نماد سلامتی و از بین برنده میکروب است، آن را به عنوان نمادی از سلامتی در سفره هفت سین می گذارند. زرتشتیان سیر را پوست کنده و در سفره هفت سین می گذاشتند و معتقد بودند که بوی سیر دیو ها را از خانه فراری می دهد.
6. سرکه  نمادی از جاودانگی است. باور بر این است که با قرار دادن سرکه در سفره هفت سین، آرزوی سالی پر از صبر و شادی برای خانواده برقرار می‌شود. با قرار دادن سرکه در سفره هفت سین، می‌توان آرزو کرد که سال آینده پر از صبر و شادی باشد.
7. سماق در هفت سین نمادی از عشق و مهر میان افراد می باشد.
عدد هفت در فرهنگ ایرانی به عنوان یک عدد مقدس و معنوی شناخته شده است. علاوه بر این هفت ماده اصلی، موارد دیگری نیز بر روی سفرهٔ هفت‌ سین قرار می‌گیرند که هر یک نمادی از آرزوها و امیدهای سال جدید هستند. این موارد شامل قرآن مجید (نماد راهنمایی و پیوند با الهی)، آینه (نماد روشنایی و شفافیت)، شمعدان (نماد نور و روشنایی)، تخم مرغ رنگی (نماد نوید خوبی)، ماهی قرمز (نماد حیات و باروری)، گل (نماد زیبایی و عطر)، فال حافظ (نماد دانش و حکمت)، شیرینی (نماد شیرینی و لذت) و موارد دیگر می‌باشند.

عید نوروز و انواع سنت های به جا مانده آن

عید نوروز یکی از قدیمی‌ ترین جشن‌های مردم ایران است که به افتخار فصل بهار و آغاز سال نو برگزار می‌شود. ریشه‌های این جشن به دوران باستان باز می‌گردد و در فرهنگ ایرانی و فرهنگ‌های مردمان آن منطقه تأثیرگذار بوده است. نوروز به معنی "روز نو" است و در ایران از هزاران سال پیش جشن‌های مربوط به آغاز فصل بهار و روزهای نورانی برگزار می‌شد. این جشن به عنوان نمادی از تجدید حیات در زندگی، همواره مورد توجه و احترام بوده است.
نوروز در تقویم ایرانی به عنوان آغاز سال جدید شمسی و اولین روز از فصل بهار، یعنی از زمان ورود خورشید به برج حمل (معادل حدود 20 یا 21 مارس) شمرده می‌شود. این جشن با آیین‌ها و سنت‌های خاص خود، همچون هفت‌سین، خانه‌ تکانی، رفتن به طبیعت، تزیین میز نوروز و... همراه است و با شادی و خوشحالی تا سیزده‌ بدر ادامه دارد.
عید نوروز در ایران با آیین‌ها و سنت‌های مختلفی همراه است که هر کدام نشان‌ دهنده تجدید حیات، شادابی و خوشبختی در سال جدید می‌باشند. قبل از آغاز سال نو، مردم ایران به تمیزی خانه خود می‌پردازند تا خانه‌ شان آماده پذیرایی از مهمانان و آغاز سال جدید شود، هفت‌سین یکی از آیین‌های مهم عید نوروز است که شامل هفت المان است که با سین شروع می شود. این مواد معمولاً شامل سبزیجات، میوه‌ها، مغزها، شیرینی‌ها و... می‌باشند، مردم در این روزها به خرید هدایایی از قبیل شکلات، گل، عطر و... برای عزیزان و خانواده‌ شان می‌پردازند. در این روزها نمایشگاه‌هایی برگزار می‌شود که مردم می‌توانند انواع محصولات محلی، صنایع دستی و هنرهای مختلف را مشاهده و خریداری کنند. این آیین‌ها و سنت‌ها تنها یک بخش از زیبایی‌های عید نوروز هستند که نشان‌ دهنده فرهنگ و سنت غنی مردم ایران می‌باشند.

غذاهایی خوش طعم با عطر و بوی سال نو

مردم گذشته معتقد بودند که خوردن کوکو در سال نو به جای ماهی باعث می‌شود که به «کو ... کو» نیفتند و چیزی را گم نکنند. این باور بر این اصل بود که خوردن ماهی، فسفر مغز را تقویت می‌کند و فرد را فعال و خوش‌فکر می‌کند. اما از آنجا که در برخی شهرها ماهی مورد نیاز نبود یا همه افراد توان خریدن ماهی را نداشتند، به خوردن سبزی‌های کوکو توصیه می‌شد. مردم از خوردن سبزی‌های کوکو، به‌ویژه با سبزی صحرایی، برای تقویت فعالیت مغزی و فردی فعال و خوش‌ فکر شدن استفاده می‌کردند. اعتقاد بر این بود که سبزی‌های بهاری دارای خواص بیشتری نسبت به دیگر سبزی‌ها هستند، زیرا اولین محصول زمین هستند و در فصل‌های دیگر نیز سبزی‌های متنوع را با سبزی‌های بهاری ترکیب می‌کردند. از دیگر باورها این بود که خوردن سبزی‌ها برای سلامتی بسیار مفید است، بنابراین سبزی‌های فصلی به‌عنوان یک جزء اصلی از تغذیه مردم بودند. همچنین، برخی افراد در جشن‌ها و مراسم مختلف سبزی‌ها را به عنوان بخشی از سفره خود قرار می‌دادند، زیرا اعتقاد داشتند که سبزی‌ها برای سلامتی و خوبی زندگی آن‌ها حائز اهمیت است.
در برخی شهرهای ایران، به ویژه در روزهای عید و مناسبت‌های خاص، رشته‌ پلو به عنوان یک غذای خاص و محبوب تهیه می‌شد. این غذا از ترکیب برنج، رشته، گوشت یا مرغ، پیاز و ادویه‌های مختلف تهیه می‌شود و به عنوان یک غذای سنتی و خوشمزه شناخته می‌شود. مردم این مناطق به عقیده‌ای عمیق در مورد تأثیرات روحی و جسمی غذاها اعتقاد داشتند. آن‌ها باور داشتند که غذاهای خاصی می‌توانند تأثیر مستقیمی بر سلامتی، خوشبختی و موفقیت افراد داشته باشند. بنابراین، پختن و مصرف رشته‌ پلو در روز اول سال جدید برای آن‌ها نشانه شروعی خوب و مثبت برای سال جدید بود.

نوروز، جشنی باستانی و ملی

عید نوروز به عنوان بزرگترین و پرطرفدارترین جشن ملی در ایران، تأثیرات گسترده‌ ای بر فرهنگ و اجتماع این کشور دارد. این جشن به عنوان یکی از اعیاد مهم و سنتی ایرانی، نقش بسزایی در تقویت هویت ملی و ارتباط افراد با فرهنگ و تاریخ خود دارد. این اتفاق باعث افزایش افتخار به فرهنگ ایرانی و ارثیه‌های فرهنگی می‌شود. عید نوروز فرصتی مناسب برای تقویت ارتباطات خانوادگی و ایجاد همبستگی بین اعضای خانواده است. این اتفاق باعث افزایش احساس انسجام و تعلق به خانواده می‌شود و این ارتباطات خانوادگی به عنوان پایه‌ای از ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی مهم در جامعه ایرانی تلقی می‌شود.
همچنین، عید نوروز باعث افزایش فعالیت‌های اقتصادی در کشور می‌شود. در این روزها افزایش خرید هدایا، تهیه غذاهای خاص و تزیین خانه‌ها، باعث افزایش تقاضا و رونق اقتصادی در بازار می‌شود. این افزایش فعالیت‌های اقتصادی بهبود و رونق اقتصادی کشور را تحریک می‌کند. عید نوروز به عنوان فرصتی برای نمایش هنر و سنت‌های محلی و سنتی ایرانی، به ترویج و حفظ این ارزش‌ها کمک می‌کند. این اتفاق باعث حفظ و ارتقاء هنر و فرهنگ محلی می‌شود و به تقویت هویت فرهنگی جامعه کمک بسزایی می‌کند.

شش پیشنهاد جذاب برای گذراندن تعطیلات نوروز

1. برگزاری مراسم‌های سنتی : برگزاری مراسم‌های سنتی مانند سفره هفت‌سین، رقص و پایکوبی، بازی‌های سنتی و خواندن شعر نوروزی می‌تواند اتمسفر جالبی برای خانواده و دوستان فراهم کند. این فعالیت‌ها به شما اجازه می‌دهند تا ارتباط و اتحاد خانواده را تقویت کرده و لحظات شاد و خاطره‌ انگیزی را به اشتراک بگذارید.
2. سفر به جایگاه‌های تاریخی و گردشگری : به دلیل تعطیلی‌ های عید نوروز، می‌توانید این روزها را صرف سفر به جایگاه‌های تاریخی و گردشگری مانند شهرهای توریستی کنید و از زیبایی‌های ایران لذت ببرید. این سفرها می‌توانند به شما امکان آشنایی با فرهنگ و تاریخ محلی، استراحت و تجدید نشاط را بخشیده و خاطرات خوبی را برایتان ایجاد کنند.
3. آماده‌ سازی غذاهای خاص : پخت و تهیه غذاهای خاص و سنتی نوروزی مانند سبزی‌ پلو با ماهی، کله پاچه یا آش رشته را تجربه کنید و از لذت خوردن آن‌ها با خانواده لذت ببرید. این فعالیت می‌تواند به شما احساس تقدیر و ارتباط نزدیکتر با خانواده را بخشیده و لحظات خوشایندی را به اشتراک بگذارید.
4. خرید هدایا و لباس‌های جدید : خرید هدایا و لباس‌های جدید برای خود و عزیزانتان را در نظر بگیرید تا احساس خوشبختی و شادی را تقویت کنید. این فعالیت می‌تواند به شما احساس خوشبختی و شادی ارائه دهد و لحظات خوشایندی را برایتان فراهم کند.
5. برگزاری جلسات خانوادگی : برگزاری جلسات خانوادگی و گذراندن وقت با عزیزانتان می‌تواند ارتباطات خانوادگی را تقویت کرده و لحظات خوشایندی را برایتان فراهم کند. این فعالیت می‌تواند به شما احساس تعلق و ارتباط نزدیکتر با خانواده را بخشیده و خاطرات خوبی را ایجاد کند.
6. تنظیم برنامه‌های تفریحی : برنامه‌ ریزی برای فعالیت‌های تفریحی مانند پیک‌ نیک، سینما، موزه‌ها و پارک‌ها را در نظر بگیرید تا از تعطیلی‌های عید نوروز بهره‌ وری کنید. این فعالیت‌ها می‌توانند به شما احساس تفریح و استراحت را بخشیده و لحظات شاد و سراسر لذت را برایتان فراهم کنند.